Het opbouwen van een vertrouwensband met jongeren en adolescenten in de zorg is misschien wel het belangrijkste fundament voor effectieve begeleiding. Vertrouwen vormt de brug tussen de hulpverlener en de jongeren. Een brug die toegang geeft tot hun wereld, hun uitdagingen én hun mogelijkheden. Maar hoe leg je die brug? Hoe zorg je ervoor dat een jongere zich gezien, gehoord en veilig voelt? In deze blog duiken we dieper in deze essentiële vraag?

⁠Wees oprecht en authentiek

Jongeren voelen feilloos aan of iemand zich anders voordoet dan hij of zij is. Authenticiteit is daarom de sleutel. Probeer geen rol te spelen of “de coole begeleider” uit te hangen. Wees jezelf. Deel af en toe iets persoonlijks als dat past in het gesprek. Daarmee laat je zien dat je ook een mens bent met gevoelens, twijfels en ervaringen. Dat maakt de band gelijkwaardiger.

Jongeren willen geen perfecte begeleider, maar iemand die echt is. Als jij je kwetsbaar durft op te stellen, geef je hen ook de ruimte om dat te doen.

Investeer in tijd en aanwezigheid

Vertrouwen groeit niet in één dag. Het vraagt om herhaling, stabiliteit en vooral: aanwezigheid. Laat zien dat je er bent en niet alleen tijdens geplande gesprekken, maar ook in de kleine momenten ertussenin. Jongeren merken het als jij er écht voor ze bent, zonder oordeel en zonder haast.

Zorg dat je consequent bent in je afspraken. Als je zegt dat je er om 10:00 uur bent, wees er dan ook. Afspraak is afspraak. Dit lijkt misschien klein, maar voor jongeren die veel wisselingen en teleurstellingen hebben meegemaakt, betekent dit juist heel veel.

 Luister actief en oordeel niet

Jongeren die in de zorg zitten, hebben vaak negatieve ervaringen met volwassenen: niet geloofd worden, veroordeeld worden of simpelweg niet gehoord worden. Als jij écht luistert. Met aandacht, zonder je telefoon erbij, zonder oordeel dan maak je al een wereld van verschil.

Actief luisteren betekent: samenvatten, doorvragen, non-verbaal meebewegen en benoemen wat je ziet of hoort. “Ik merk dat je stilvalt als we over school praten, klopt dat?” Zo laat je merken dat je betrokken bent én hun signalen serieus neemt.

Toon interesse in hun wereld

Vertrouwen bouw je ook door oprechte interesse te tonen in de leefwereld van jongeren. Vraag naar hun hobby’s, favoriete muziek, influencers, sport, games of vrienden. Zelfs als je er zelf niets mee hebt, probeer je in te leven.

Een jongere die merkt dat jij écht nieuwsgierig bent naar wie hij of zij is, voelt zich sneller gezien. Bovendien geeft het jou waardevolle informatie over hun identiteit, interesses en drijfveren. Dit helpt om een sterkere band op te bouwen én om de begeleiding hierop af te stemmen.

Geef jongeren autonomie

Jongeren hebben vaak het gevoel dat ze nergens controle over hebben. In de zorg wordt veel voor hen beslist. Door ze zelf keuzes te laten maken binnen de begeleiding, geef je ze een stukje regie terug. Vraag: “Hoe wil jij dat onze gesprekken eruitzien?” of “Wat heb je nodig om je beter te voelen?”

Zodra een jongere ervaart dat hij invloed heeft, groeit zijn vertrouwen. Niet alleen in jou, maar ook in zichzelf.

Erken en benoem emoties

Jongeren in de zorg worstelen vaak met complexe emoties. Boosheid, verdriet, frustratie of schaamte kunnen overheersen. In plaats van die emoties weg te praten of op te lossen, helpt het vaak meer om ze te erkennen.

Zeg bijvoorbeeld: “Ik zie dat dit je raakt. Dat is ook logisch, dit is geen makkelijk onderwerp.” Door emoties ruimte te geven, laat je zien dat je hun gevoelens begrijpt en serieus neemt. En ook dát versterkt het vertrouwen.

Wees geduldig en vertrouwen kost tijd

Soms duurt het weken of maanden voordat een jongere zich openstelt. Dat is normaal. Wees geduldig. Verwacht niet meteen openheid of medewerking. Vertrouwen bouw je in kleine stappen op. Soms is het al een overwinning als een jongere je aankijkt, een grapje maakt of een gesprek begint.

Vier die kleine signalen. Benoem de stappen die ze maken: “Ik merk dat je me vandaag wat meer vertelde dan vorige keer. Dat waardeer ik.” Daarmee geef je erkenning aan hun ontwikkeling en moedig je verdere groei aan.

Respecteer grenzen en wees voorspelbaar

Jongeren voelen zich veiliger bij begeleiders die duidelijk en voorspelbaar zijn. Leg uit wat je doet, waarom je iets vraagt of hoe je werkt. En respecteer hun grenzen. Als een jongere niet wil praten, dwing dat dan niet af. Laat weten dat je beschikbaar bent als ze daar wel aan toe zijn.

Duidelijkheid geeft veiligheid. En veiligheid is een van de fundamenten voor vertrouwen.

Wees professioneel én menselijk

Als begeleider heb je een professionele rol. Maar dat betekent niet dat je afstandelijk hoeft te zijn. Integendeel: een warme, menselijke houding maakt vaak het verschil. Toon empathie, gebruik humor als dat past, en laat ook gerust af en toe zien dat jij ook fouten maakt.

Professioneel zijn betekent niet ‘afstand houden’, maar: betrouwbaar, eerlijk en betrokken zijn binnen duidelijke grenzen.

Sluit aan bij hun tempo

Elke jongere is anders. De een praat meteen honderduit, de ander zegt wekenlang nauwelijks iets. Sluit aan bij hun tempo en druk niets door. Respecteer hun ritme. Soms helpt het om samen te wandelen, een spel te doen of een activiteit te ondernemen in plaats van een “zittend gesprek”. In beweging komen helpt jongeren vaak om ook innerlijk in beweging te komen.

Vergeet niet: voor veel jongeren is praten over gevoelens spannend of zelfs eng. Geef ruimte en rust, dan komt de openheid vanzelf.

Conclusie

Een vertrouwensband opbouwen met jongeren in de zorg is geen trucje maar het is een combinatie van oprechte aandacht, betrokkenheid, consistentie en menselijkheid. Het is een proces dat tijd kost, maar waarin elke kleine stap telt.

Wanneer jongeren voelen dat jij hen ziet zoals ze zijn, zonder oordeel en dat jij écht voor hen bent gekomen, ontstaat er iets bijzonders. Dan ben je niet zomaar een begeleider. dan ben je een steunpilaar, een voorbeeld, en soms zelfs een levensveranderaar.

Investeer dus elke dag opnieuw in vertrouwen. Want vanuit vertrouwen begint echte verandering.